با صنعتی شدن زندگی امروزه، استفاده از موتورها در دستگاه‌ها و تجهیزات الکتریکی، به یک اصل جدا نشدنی تبدیل شده است. مخصوصا در سیستم‌هایی که نیاز به انتقال نیرو به سایر قطعات دارند، موتورها نقش اصلی را ایفا می‌کنند. حال برای جلوگیری از آسیب دیدن موتور یا هر قطعه‌ای که در حال انتقال نیرو است، لاستیک سازی‌ها به فکر ساخت و طراحی کوپلینگ لاستیکی افتادند.
این لاستیک‌ها در واقع یک نوع آب بند اصلی به حساب می‌آیند، که برای آب بندی قطعاتی مانند شافت پمپ و پیستون به کار برده می‌شوند. برای آشنایی و شناخت بیشتر با انواع کوپلینگ لاستیکی، سعی بر جمع آوری اطلاعاتی در خصوص آن نموده‌ایم و این اطلاعات کاربردی را در این مقاله گنجاندیم، تا با استفاده از محتویات آن بتوانید سوالات ذهنی خود را برطرف نمایید.
معرفی کوپلینگ لاستیکی
به قطعه‌ای که برای اتصال دو شافت به همدیگر به کار برده می‌شود، کوپلینگ می‌گویند. کوپلینگ لاستیکی قطعه‌ای از جنس پلاستیک پلی اورتان و لاستیک هستند، که در صنعت‌های مختلف در موتورها استفاده می‌گردند. پلی اورتان‌ها در مقابله با سایش، فرسایش و همچنین مواد روغنی مقاومت بسیار بالایی از خود نشان می‌دهند. پس بهترین مزیت ساخت این قطعات، ضربه گیر بودن آنها محسوب می‌شود.
به دلیل به کار برده شدن نوار لاستیکی در کوکپلینگ‌ها بسیار نرم می‌باشند و در گرفتن ضربات و فشارها به سیستم انتقال نیرو به خوبی عمل می‌کنند. کوپلینگ‌ها بسته به اینکه در چه قسمتی قرار است، کاربرد داشته باشند، ساخته و طراحی می‌گردند. یعنی در واقع کارخانه‌های لاستیک سازی با توجه به درخواست مشتری‌ها و بیشترین نوع استفاده، اقدام به تولید این کوپلینگ‌ها می‌کنند.
انواع کوپلینگ لاستیکی
اصولاً برای تقسیم بندی کوپلینگ‌ها از دسته بندی‌های متفاوتی استفاده می‌شود. کوپلینگ‌ها بر اساس کاربرد یا کارکرد آنها یا بر اساس شکل و ظاهرشان دسته بندی می‌شوند. در اینجا قصد تشریح انواع کوپلینگ را بر اساس کارکرد آنها داریم. از نظر کارایی آنها به کوپلینگ صلب_سخت و کوپلینگ انعطاف پذیر تقسیم می‌شوند. هرکدام از آنها هم انواعی دارند که در بررسی آنها شرح خواهیم داد.
- کوپلینگ‌های سخت و صلب
اصولاً این نوع کوپلینگ‌ها با داشتن نوار لاستیکی و ضربه گیر محکم، وظیفه‌ی تراز کردن و زاویه‌دار نمودن دقیق محورها را بر عهده دارند. اما چون توانایی زیادی هم در تراز کردن محورها ندارند، از آن کمتر استفاده می‌شود. برای تراز نمودن محورها بیشتر کوپلینگ انعطاف پذیر مورد استقبال قرار می‌گیرد. کوپلینگ‌های صلب انواع متعددی از جمله فلنچی، غلافی، موف و دنده‌ای را دارا هستند.
- کوپلینگ منعطف
همانطور که پیش‌تر اشاره کردیم چون کوپلینگ سخت توانایی تراز کردن را ندارد، از کوپلینگ منعطف استفاده می‌شود. از این کوپلینگ برای هدایت گشتاور از شافتی به شافت دیگر استفاده می‌گردد. مخصوصاً زمانی که شافت‌ها هم تراز نباشند بهترین گزینه، استفاده از کوپلینگ منعطف می‌باشد. از مزیت و خصوصیات بارز این کوپلینگ، کنترل عدم انطباق تا ۳ درجه و جلوگیری از لرزش و تولید صدا است. این نوع کوپلینگ هم خود به انواع متعددی تقسیم می‌شود.
دلایل اهمیت کوپلینگ با نوار لاستیکی
قطعاً قبل از استفاده از کوپلینگ‌ها نقش و وظیفه‌ی آن را می‌دانید اما با همه مزیت‌های آن آشنایی ندارید. در این قسمت مزایا و دلایل مورد اهمیت در استفاده از کوپلینگ‌ها را به صورت تیتر وار بررسی می‌کنیم.
- از بین‌بردن ناهم راستایی بین شافت‌ها : البته این تراز شدن باید در حد استاندارد صورت گیرد نه بیشتر و نه کمتر
- متصل کردن ژانداتور و شفت موتور که هر دو دارای حرکت لرزشی هستند.
- جلوگیری از تحمیل اضافه بار: یعنی به عنوان یک فشار شکن قوی در برابر بار اضافی و فشار مقاومت می‌کند.
- توانایی انتقال قدرت و گشتاور از یک شافت به شافت دیگر، به طور مثال این قطعه توانایی انتقال قدرت از موتور به پمپ را برعهده دارد.
- بی دردسر بودن از نظر نیاز به نگهداری و مراقبت و تعمیر
- متصل کردن بخش‌های درایور به یکدیگر
نحوه مراقبت از کوپلینگ‌ها به نقل از صنایع لاستیک سازی
کوپلینگ‌ها از نظر مراقبت و نگهداری شرایط خاصی را لازم ندارند، اما در صورتی که کوپلینگی از نظر کارایی نامناسب انتخاب شود، یا هنگام نصب درست مورد نصب قرار نگیرد، موجب خرابی کوپلینگ می‌گردد. پس به این نکته توجه داشته باشید، حتما کوپلینگ مناسبی خریداری کرده و نصب آن را به متخصصان در این زمینه بسپارید. خرابی کوپلینگ‌ها اصولا با از بین رفتن نوارهای لاستیکی آن خود را بروز می‌دهد.
علائم خرابی آن هم ایجاد سر و صدای زیاد، صدای ضربه‌‌های ممتد، نشت روغن و آب بند نشدن می‌باشد. بنابراین بهتر است طبق زمان‌های خاصی به بازدید آن بپردازید، تا در صورت مشاهده مشکل، سریعا در جهت رفع آن اقدام نمایید.
سخن پایانی
در این مقاله با کوپلینگ و انواع کوپلینگ لاستیکی آشنا شدیم. این قطعه از اهمیت بسیار زیادی در بین شرکت‌های لاستیک سازی برخوردار است. زیرا هدف اولیه شرکت‌ها جلب رضایت مشتری است و تمام سعی آنها بر این است، که با تولید این قطعات لاستیکی بتوانند حرف اول را در صنعت خود بزنند.